ΕΘΝΙΚΟ ΣΗΜΑ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ (ΕΣΠ)

ΕΘΝΙΚΟ ΣΗΜΑ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ (ΕΣΠ)
Η ολοκληρωμένη απάντηση στις σημερινές προκλήσεις των ελληνικών αγροτικών προϊόντων

Τα αγροτικά προϊόντα πρέπει πλέον να βασίζονται σε όρους οι οποίοι διασφαλίζουν την Ποιότητα και την Ασφάλεια, να σέβονται το Περιβάλλον καθώς και την Υγιεινή και Ασφάλεια των Εργαζομένων, ως προς τον τρόπο παραγωγής τους. Έτσι μόνο θα μπορούν να γίνουν ανταγωνιστικά στις παγκόσμιες προκλήσεις της αγοράς. Παίρνοντας σαν δεδομένο ότι τα προϊόντα που παράγονται στην ΕΕ (συμπεριλαμβανομένου και της Ελλάδας) είναι έτσι και αλλιώς ακριβότερα από τα αντίστοιχα της παγκόσμιας αγοράς, ο παραγωγός οδηγείται στο μονόδρομο του να παράγει κάτι το διαφορετικό, μέσα από καθορισμένες διαδικασίες που θα διασφαλίζουν τα χαρακτηριστικά του. Κάτω από αυτό το πρίσμα δημιουργήθηκαν τα Συστήματα Ολοκληρωμένης Διαχείρισης (ΣΟΔ) στη Γεωργική Παραγωγή και προέκυψε η Πιστοποίησή τους κατά την τελευταία τετραετία και στην Ελλάδα δίνοντας νέα διάσταση στο θέμα της σήμανσης των προϊόντων. Σήματα προέλευσης και ποιότητας άρχισαν να χρησιμοποιούνται όλο και περισσότερο και στον τομέα των φρούτων και λαχανικών, αν και δεν υπάρχουν συγκεκριμένες νομοθετικές διατάξεις. Υπάρχει ο κίνδυνος όμως η διάδοση του σήματος να οδηγήσει και πάλι στην ανωνυμία.

The rural products should henceforth be based on terms which ensure the Quality and the Safety, respect the Environment as well as the Hygiene and Safety of Workers, as for their way of production. Thus they might only become competitively in the world challenges of market. Taking as datum that the products that are produced in the EE (Greece is included) are thus also differently more expensive than the equivalents of world market, the producer is led to his one way road produces something different, through determined processes that will ensure his characteristics. Under this prism were created the Integrated Management Systems (IMS) in the Agricultural Production and resulted their Certification at the last four-year period  in Greece giving new dimension in the subject of labelling of the products. Labels of origin and quality began to be used more and more also in the sector of fruits and vegetables, even if do not exist concrete legislative provisions. Exists the danger however the distribution of label to lead once again to the anonymity.

ΕΘΝΙΚΟ ΣΗΜΑ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ – κάλυψη αναγκών

Εμπλεκόμενο Μέρος	Μέσο	Ανάγκη
Αγορά (λιανεμπόριο)	Διεθνή Πρότυπα –πρωτόκολλα (π.χ. EUREPGAP)	Εναρμόνιση (benchmarking)
Παραγωγός (Επιδοτήσεις)	Περιβαλλοντική Επίδοση	Απόδειξη Πολλαπλής Συμμόρφωσης
Καταναλωτής	Σήμα Ποιότητας	Ράφι

Η Πιστοποίηση είναι συνώνυμη του Επώνυμου Προϊόντος. Το ΕΘΝΙΚΟ ΣΗΜΑ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ θα έχει στόχο την Ενδυνάμωση της Εμπιστοσύνης της εφοδιαστικής αλυσίδας και των καταναλωτών.

Μέσω του ΕΘΝΙΚΟΥ ΣΗΜΑΤΟΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ο καταναλωτής θα είναι σίγουρος ότι τα Πιστοποιημένα με Σήμα Προϊόντα έχουν σχέση με :

• ΠΟΙΟΤΗΤΑ
• ΑΣΦΑΛΕΙΑ
• ΣΕΒΑΣΜΟ – ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ
• ΥΓΙΕΙΝΗ ΚΑΙ ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΤΩΝ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ

Όμως το ΕΘΝΙΚΟ ΣΗΜΑ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ από μόνο του ΔΕΝ μπορεί να επιφέρει Πωλήσεις σε νέες αγορές ή υψηλότερες τιμές. Τα γεωργικά προϊόντα ακολουθούν κι αυτά τους κανόνες marketing όλων των άλλων προϊόντων. Επιπροσθέτως χρειάζονται :

• Ελκυστική Συσκευασία
• Σταθερή παραγωγή στη μονάδα του χρόνου
• Logistics
• Προβολή
• Στρατηγική
• Επιμονή

Το ΕΣΠ όμως είναι ένας δρόμος που μπορεί να οδηγήσει σε νέες αγορές και να εξασφαλίσει καθεστώς προτίμησης από τους καταναλωτές.

Η καθυστέρηση που παρατηρήθηκε στην υιοθέτηση του σήματος από το γεωργικό τομέα, σε σύγκριση με το βιομηχανικό και ιδιαίτερα από τον κλάδο των φρούτων και λαχανικών, οφείλεται κυρίως στις ιδιαιτερότητες του, όπως είναι η ανομοιογένεια του προϊόντος, η περιορισμένη χρονική περίοδος παραγωγής, η μικρή κατά κανόνα ποσότητα παραγωγής ανά παραγωγό κ.ά.

Μόνο αν συνεργαστούν οι παραγωγοί, ώστε να μπορέσουν να συγκεντρώσουν ένα σημαντικό όγκο παραγωγής (κρίσιμη μάζα προϊόντος) και να κατευθύνουν την προσφορά του προϊόντος θα έχουν τη δυνατότητα να καθορίζουν προδιαγραφές και να χρησιμοποιούν σήμα. Σε αυτή τη διαδικασία θα μπορέσουν να βοηθήσουν και οι καταναλωτές, οι οποίοι αν ενημερωθούν κατάλληλα γύρω από την ύπαρξη, την έννοια και την αξία ορισμένων σημάτων, θα στραφούν στα προϊόντα που φέρουν τέτοια σήματα.

Το ΕΘΝΙΚΟ ΣΗΜΑ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ μπορεί να δώσει απαντήσεις στα διάφορα προβλήματα σημάτων στην αγορά όπως:
- Έλλειψη λεπτομερούς ελέγχου με αποτέλεσμα την αβεβαιότητα για την ποιότητα του προϊόντος
- μερικές φορές ένα σήμα κάνει τον καταναλωτή να αποδίδει στο προϊόν ιδιότητες που δε διαθέτει
- γενικά, την έλλειψη μιας επίσημης αναγνώρισης ενός σήματος ποιότητας που να κυκλοφορεί από κρατικό οργανισμό

Πάντως τα προϊόντα με σήμα, που θα παράγονται με ειδικές τεχνικές καλλιέργειας όπως η Ολοκληρωμένη Γεωργική Διαχείριση θα έχουν στο μέλλον όλο και μεγαλύτερη ζήτηση. Για τα άλλα φρούτα και λαχανικά που παράγονται με κανονικές μεθόδους καλλιέργειας τα ποιοτικά χαρακτηριστικά, που μπορεί να εγγυηθεί ένα σήμα, στην πραγματικότητα θα συμπίπτουν με τους ισχύοντες κανονισμούς ποιότητας των κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Κοινότητας.

Έτσι σήμα θα επιτρέπεται να φέρουν μόνο τα προϊόντα ποιότητας EXTRA και ΠΡΩΤΗΣ, οπότε η κατάταξη σε μια από τις παραπάνω κατηγορίες δε θα είναι πλέον στοιχείο διαφοροποίησης και ανταγωνισμού. Θα χρειαστεί λοιπόν να εντοπιστούν άλλες παράμετροι για να αποκτηθεί το σήμα ποιότητας και μια τέτοια θα μπορούσε να έχει σχέση με φυτοϋγειονομικά χαρακτηριστικά, όπως είναι η απαλλαγή από υπολείμματα φυτοπροστατευτικών προιόντων.

Μια άλλη εμπλοκή που θα προκύψει από την αναμενόμενη διάδοση στο μέλλον των σημάτων ποιότητας στα φρούτα και λαχανικά, θα έχει σχέση με τη σύγχυση που θα προκληθεί όταν για τον ίδιο τύπο προϊόντος θα υπάρχει πλήθος σημάτων.

Επίσης αναρωτιέται κανείς τι θα συμβεί αν κάθε περιφέρεια, προκειμένου να προωθήσει και να προστατεύσει τα δικά της γεωργικά προϊόντα υιοθετήσει το δικό της σήμα προέλευσης - ποιότητας. Πολλοί υποστηρίζουν ότι τότε η όλη κατάσταση θα επανέλθει εδώ που βρίσκεται σήμερα με μόνη διαφορά ότι όλα τα προϊόντα που είναι σήμερα ανώνυμα, τότε θα φέρουν όλα σήμα. Βέβαια δεν πρέπει να παραγνωρίζει κανείς ότι τότε θα βελτιωθεί αισθητά η ποιότητα των προϊόντων, αν ο έλεγχος ποιότητας γίνεται με προσοχή και υπάρχει τιμιότητα εκ μέρους των παραγωγών.

Επιπλέον υπάρχει ο φόβος να αποπροσανατολιστεί ο καταναλωτής μπροστά στη θέα τόσων σημάτων, αλλά κανείς δεν μπορεί να υποτιμήσει την ικανότητα του να επιλέγει.

Ζούμε σε ένα «κόσμο σημάτων» όμως και για όλους τους παραπάνω λόγους και δεδομένου ότι είναι σημαντικός ο ρόλος του σήματος σαν σταθεροποιητή της αγοράς, έχει αρχίσει να διαφαίνεται η ανάγκη ενός ειδικού κανονισμού που θα ρυθμίζει τη χρήση των σημάτων στα φρούτα και λαχανικά.

About Author: Χρήστος Δ. Κατσάνος
	Ixxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx